Lipowa herbatka

Pamiętacie jeszcze ze szkoły?

Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie!
Nie dójdzie cię tu słońce, przyrzekam ja tobie,
Choć się najwysszej wzbije, a proste promienie
Ściągną pod swoje drzewa rozstrzelane cienie.
Tu zawżdy chłodne wiatry z pola zawiewają,
Tu słowicy, tu szpacy wdzięcznie narzekają.
Z mego wonnego kwiatu pracowite pszczoły
Biorą miód, który potym szlachci pańskie stoły.
A swym cichym szeptem sprawić umiem snadnie,
Że człowiekowi łacno słodki sen przypadnie.
Jabłek wprawdzie nie rodzę, lecz mię pan tak kładzie
Jako szczep najpłodniejszy w hesperyskim sadzie.

fraszka Jana Kochanowskiego                          

Pyszne herbatki lipowe u babci, nie tylko na przeziębienie, ale również przy bólach brzuszka, bo właśnie najczęściej na wakacjach dopadał nas ból brzucha, chociażby od zjedzenia zielonych jabłek, albo innych niestrawnych rzeczy typu pestki czereśni czy wiśni.

Lipa w zasadzie już kończy kwitnienie, ale można jeszcze urwać resztki kwiatów. Można oczywiście kupić herbatkę lipową, ale takie zmielone zioła w saszetkach są małowartościowe, lepszy będzie kwiat lipy ze sklepu zielarskiego. Najlepszy jest jednak własnoręczny zbiór.

Fitoterapia dr. różański

Surowiec:
Surowcem jest kwiatostan - Inflorescentia Tiliae, FP I, II, III, IV i V, oraz liść - Folium Tiliae. Kwiatostan lipy kupić można w aptekach i w sklepach zielarskich (opak. 50 g) oraz Tilia-fix - torebki 2 g. Ekspresówki są mało wartościowe.
Do celów leczniczych zbiera się liście świeżo rozwinięte. Kwiatostan obrywa się wraz z podsadkami. Oba surowce należy wysuszyć w temp. do 40o C.

Z drewna lipowego produkowany jest leczniczy węgiel, stosowany w leczeniu biegunki, zatruć i niestrawności.

Liście i pędy lipy zawierają fenolokwasy, flawonoidy i glikozydy o działaniu moczopędnym, wzmacniającym naczynia krwionośne, przeciwzapalnym i antyseptycznym. Obniżają ciśnienie krwi.

Wykorzystywane są również owoce.

Działanie:
Kwiatostan lipy łagodzi skurcze i bóle, pobudza wydzielanie soku żołądkowego, wzmaga wydzielanie moczu i potu, uodparnia organizm na choroby, przyśpiesza wyzdrowienie; działa osłaniająco, uspokajająco, przeciwzapalnie, żółciopędnie, przeciwgorączkowo, odkażająco, wykrztuśnie i przeciwzapalnie; reguluje wypróżnienia, odtruwa organizm ze szkodliwych metabolitów i substancji obcego pochodzenia.

Owce lipy to kuliste orzeszki. Zebrane przed dojrzeniem, gdy są zielone, po roztarciu z niewielką ilością przegotowanej wody na papkę mogą być stosowane w leczeniu stanów zapalnych gardła, przełyku, żołądka i jelit, ponadto jako środek przeciwkaszlowy i pobudzający regenerację nabłonków przewodu pokarmowego. Roztarte niedojrzałe owoce lipy na mleku lub wodzie to dobry środek odżywczy, usuwający zgagę i łagodzący objawy choroby wrzodowej. W połączeniu z lukrecją przyspiesza gojenie owrzodzeń przewodu pokarmowego. Owoce lipy roztarte z lukrecją (1:1) i spożywane łyżkami leczą uporczywy kaszel, ból gardła i chrypkę. Owoce lipy w połączeniu z babką płesznik, prawoślazem, czarną malwą lub ślazem to bezpieczny środek dla noworodków i niemowląt przeciwko zaparciom, kolkom obstrukcyjnym, przeciwko kaszlowi oraz dla łagodzenia podrażnień skóry i błon śluzowych (nieżyty górnych dróg oddechowych i przewodu pokarmowego). Mogą być podawane w ilości 10-20-50 ml (napar, owoce i inne surowce zawsze rozdrobnić w moździerzu).

Napar z niedojrzałych i dojrzałych owoców lipy leczy stany zapalne skóry, powiek, spojówek, rozjaśnia i odżywia skórę, nawilża, łagodzi objawy atopowego zapalenia skóry. Orzeszki lipy zawierają śluzy, białka, skrobię, flawonoidy i olej tłusty. dawniej tłoczono olej z orzeszków lipy. Jest szczególnie cenny po podaniu doustnym i zastosowaniu na skórę. Przyspiesza gojenie ran i owrzodzeń, usuwa stany zapalne, doskonale natłuszcza, znosi świąd. Jest źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Olej z orzeszków lipy zasobny jest w kwas linolowy (49-60%), kwas oleinowy (16-22%) oraz palmitynowy (8-10%), ponadto w fitosterole, kwas sterkulowy (sterculic acid) i malwalowy (malvalic acid), które należą do cyklopropanowych kwasów tłuszczowych.

Wskazania: 
bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia, skąpomocz, kamica moczowa, gorączka, przeziębienie, choroby
zakaźne i skórne, skurcze jelit, żołądka i dróg żółciowych, kamica żółciowa (+ inne zioła), nieżyt układu oddechowego, zapalenie krtani i gardła, chrypka, kaszel, nieżyt jelit i żołądka, choroba wrzodowa, obniżona odporność na choroby, biegunka, stany zapalne układu moczowego, niedostateczne wydzielanie żółci, bezsenność, zdenerwowanie.
Zewnętrznie (nasiadówki, płukanki, przemywanie, okłady): zapalenie spojówek, stany zapalne, ropne i zakażeniowe gałki ocznej, opuchnięcie i przemęczenie oczu, stany zapalne pochwy i warg sromowych, upławy (pić napar z pokrzywy i lipy!), suchość skóry, włosów i warg, rany, czyraki, owrzodzenia.
Skórę rozjaśnia regularne przemywanie jej nalewką lub naparem z lipy. Bardzo wrażliwą skórę, nie znoszącą mydła i mleczka kosmetycznego przemywać olejem lipowym lub mlekiem z dodatkiem naparu lipowego (w proporcji 1:1), albo też mlekiem w którym zaparzono kwiat lipowy.
Potem należy delikatnie wklepać w skórę krem lipowo-rumiankowo-nagietkowy.
Kuracja taka leczy suchość skóry, stany zapalne i likwiduje skórne zmiany chorobowe typu przebarwień, krost, pryszczy i rozpadlin.
Skórę tłustą z pryszczami przemywać 2 razy dz. nalewką lipowo-azulanowo-arnikowo-nagietkową(1: 1:1:1+ woda 2 cz.).
Liście działają podobnie jak kwiaty, jednakże silniej żółciopędnie i moczopędnie, a ponadto wywierają wpływ przeciwwysiękowy.

Receptury:

Napar: 2 łyżki kwiatów lub liści zalać 2 szkl. wrzącej wody lub gorącego mleka; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 4-6 razy dz. po 100-150 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg - 7,5 ml, 5-6 kg - 11-12 ml, 7-8 kg - 16 ml, 4-5 razy dz.; dzieciom podaje się 50-100-150 ml, zależnie od wieku.

Nalewka lipowa – Tinctura Tiliae: kiedyś była lekiem popularnym i szeroko stosowanym, obecnie rzadko. Przyrządza się ją poprzez zalanie świeżych lub suchych kwiatów alkoholem o temp. pokojowej lub 40o C ; wytrawia 14 dni; przefiltrowuje. Zażywa 3-4 razy dz. po 5-10 ml w wodzie lub w mleku z miodem. Można ją też wymieszać z miodem uzyskując Alkoholmel Tiliae (w proporcji 1:1), który zażywa się 4 razy dz. po 1 łyżce.

Olej lipowy - Oleum Tiliae: pół szkl. świeżych kwiatów zalać 150 ml ciepłego (o temp. 40 o C) oleju lub oliwy; wytrawiać 14 dni; przefiltrować. Olej lipowy stosuje się nie tylko do celów kosmetycznych, zamiast mleczka czy śmietanki, ale również do leczniczych lewatyw doodbytniczych przy guzkach krwawniczych, ostrych stanach zapalnych jelit końcowych, zaparciach i podrażnieniu jelit. Do odbytu wprowadza się 100-200 ml oleju lub więcej o temp. 38° C.

Maść lipowa - Unguentum Tiliae działa osłaniające, przeciwzapalnie, nawilżająco, natłuszczająco, wybielająco i regenerująco: do moździerza włożyć ok. 100 g podłoża maściowego (Linomag, lanolina, euceryna = krem Nivea, maść z wit.A) i wlać 2 łyżki oleju lipowego (sporządzonego z pół szkl. kwiatów świeżych lub suchych i ze 100 ml oleju) oraz 10 ml nalewki lipowej zmieszanej z 10 ml glicerolu składniki ucierać jednocześnie lekko podgrzewając aż do połączenia. Doskonała jest zmieszana z Maścią nagietkową i rumiankową. Na końcu warto dodać 5 kropel olejku lawendowego, melisowego lub cytrynowego.

Rp.
Kwiat lipowy - 1 łyżka
Kwiat bzu czarnego - 1 łyżka
Kwiat krwawnika - 1 łyżka
Kwiat wrzosu - 1 łyżka
Surowce zmieszać.
2 łyżki mieszanki zalać 2 szkl. wrzącej wody; odstawić na 20 minut; przecedzić. Pić 3-4 razy dz. po 100-200 ml; niemowlęta ważące 3-4 kg 5-6 (10-12) ml, 5-6 kg - 8,5 (16) ml,
7-8 kg - 11,4 (22) ml, 3-4 razy dz.
Wskazania: zaburzenia trawienia, gorączka, przeziębienie, kaszel, nieżyty dróg oddechowych, skąpomocz, kamica moczowa, choroby skórne i zakaźne.

Źródła:
http://rozanski.li/397/kwiat-lipy-flos-inflorescentia-tiliae-w-fitoterapii/
http://rozanski.li/3216/owoc-lipy-fructus-tiliae-w-praktycznej-fitoterapii-i-kosmetyce-pielegnacyjnej/
http://www.rozanski.ch/fitoterapia2.htm